Beamers voorzien van 4K oftewel Ultra HD resolutie zijn in rap tempo betaalbaar aan het worden. In 2023 zijn er 4K home entertainment beamers te vinden voor rond de € 1.000,-. Tot voor kort was dat nog ruim het vierdubbele.
Wanneer heeft een beamer met 4K resolutie zin?
Juist bij grote projecties zoals met een beamer kan het van grote meerwaarde zijn om het beeld op te bouwen uit nog meer pixels dan bij Full HD. Maar vanaf welke afstand wordt deze betere beeldkwaliteit echt goed zichtbaar?
Chipsets – Echt 4K?
Er is veel onduidelijkheid over wanneer een beamer daadwerkelijk het label 4K/Ultra HD verdient. De industrie definieert een 4K beamer als zodanig wanneer deze een beeld van 3840×2160 pixels accepteert, en deze ook weer als 8 miljoen individueel adresseerbare pixels projecteert.
XPR – Texas Instruments
De meeste goedkopere 4K beamers gebruiken de XPR pixel switching techniek (eXpanded Pixel Resolution) om tot de 8 miljoen benodigde individuele pixels te komen. Zo wordt er een echt 4K beeld geprojecteerd. De scherpte van beelden komt zo in de buurt van native 4K beamers en is zeker een stuk scherper dan de 4K-Enhancement/4K PRO-UHD oplossing van Epson (4 miljoen pixels). Zie verderop deze pagina een vergelijking.
Technieken/Chipgrootte
3LCD Epson’s Pixel shift: 4K PRO-UHD (Geen officieel 4K label)
- 0,61 Inch: o.b.v. 1920×1080 x2 = 4 miljoen pixels
- Oa: Epson’s TW7000, TW7400, TW9400
DLP Pixel shift: True 4K
- 0,47 Inch – 4K – o.b.v. 1920×1080 x4 pixel switch = 8 miljoen pixels
- 0,67 Inch – 4K – o.b.v. 2716×1528 x2 pixel switch = 8 miljoen pixels
SXRD/LCOS/D-ILA: Native 4K
- SXRD/LCOS/D-ILA – 3840×2160 – 4K true native = 8 miljoen pixels
- Vanaf € 4.000,- Oa: Sony VPL-VW260ES, JVC DLA-N5B
De eerste generatie 4K XPR chips, veelal beamers uitgekomen rond 2018, hebben als nadeel dat er een verlichte band rondom het beeld wordt meegestuurd. Dit kan vervelend zijn als dit net niet goed past op je scherm.
Modellen die hier wél last van hebben zijn o.a: Optoma UHD40, UHD50, 300X, BenQ W1700, TK800
Modellen die hier géén last meer van hebben zijn o.a.: Optoma UHD60/65, Acer V7850/H7850/M550, BenQ W1720, BenQ TK800M, BenQ W2700
Top 5 – 4K beamers
Home entertainment
1. Optoma UHD55
- (!) Slechts 16ms input lag in 4K, 4.4ms in Full HD.
- (!) Wide colour gamut (WCG) - Ondersteunt 97% DCI-P3 colour space.
- Mediaspeler, HDR, HLG, Full 3D.
- 2x HDMI 2.0
- 4,5m tot scherm biedt beeldbreedte van 2,83-3,72m.
2. Samsung The Premiere LSP7T
- Tizen Smart TV functionaliteiten & afstandsbediening van Samsung.
- TV tuner geschikt voor: DVB-C, DVB-S2, DVB-T2.
- Krachtige ingebouwde stereospeakers.
- Laser lichtbron voorziet in een lange levensduur: 20,000 uur.
- Let op: Zeer gladde muur of strak gespannen scherm nodig.
- Ultra short throw & 4K:
- 0,75m tot scherm biedt beeldbreedte van 3m.
3. BenQ W2700
- True 4K: dankzij 4x pixelshift met 0,47" inch DMD-chip.
- 100% Rec.709 en 95% DCI-P3 color space dekking dankzij RGBRGB color wheel.
- HDR/HLG ondersteuning.
- 2x HDMI (2.0a) poorten geschikt voor 4K 60Hz HDR signaal.
- 24Hz (als 96Hz) modus voor volledig juddervrij afspelen van 24fps content.
- DLP kwaliteit zwartwaarden + optionele dynamische iris voor nog verdere verbetering.
- Verticale lens shift t.b.v. flexibiliteit in plaatsing.
- Short throw beamer:
- 4,5m tot scherm biedt beeldbreedte van 3,06-3,98m
- 3,5m tot scherm biedt beeldbreedte van 2,38-3,10m
4. LG ProBeam BU50NST
- Hoge lichtopbrengst, geschikt voor gebruik overdag.
- Lens shift en 1,6 zoom -> flexibiliteit bij plaatsing.
- Eco mode slechts 26dB.
- HDR10, 2x HDMI 2.0b (1x ARC).
- 4,5m tot scherm biedt beeldbreedte van 2,16-3,46m.
5. JVC DLA-NP5
- True native 4K.
- Sublieme zwartwaarden.
- Slechts 24dB in low lamp mode.
- Flexibele plaatsing; lens shift en 2x zoom.
- 2x HDMI (48 Gbps, HDCP 2.3) 4K120P.
- HDR, HDR10+, Theater Optimizer, Frame Adapt HDR.
- Auto-calibratie Functies.
- 4,5m tot scherm biedt beeldbreedte van 1,02-3,38m.
Aanbiedingen: beamers 4K Ultra HD*
*= Door automatische selectie van deze aanbiedingen kunnen er onverhoopt ook 4K compatible modellen verschijnen.
Epson EH-TW6150
Epson EH-TW6250
BenQ TK700STi
BenQ W2700
Optoma UHZ45
Samsung The
Samsung The
4K Content
Om volledig van de Ultra HD resolutie te genieten is het uiteraard van belang om te beschikken over ‘native content’ in deze 4K resolutie. Dit kan in gecomprimeerde vorm door te streamen (oa premium Netflix, Youtube), of met een 4K Blu-ray speler met bijbehorende 4K Blu-ray films.
PC/Laptop
Je kunt een beamer natuurlijk altijd aansluiten op een PC of laptop voor het doorzetten van beeld van eerder genoemde diensten. Kijk met behulp van een 4K youtube filmpje of je systeem het een beetje soepel aan kan. Zoek een laptop met een HDMI 2.0 aansluiting voor 4K met HDR capaciteit. Gebruik de Microsoft Edge browser voor de soepelste afspeelkwaliteit.
Chromecast Ultra
Nog een andere optie is om een Chromecast Ultra in de 4K beamer te steken. Deze maakt optioneel draadloos verbinding met de wifi en kan vanaf de mobiel worden bediend. Of gebruik een Apple 4K TV als los kastje verbonden met HDMI.
Gaming
De meeste 4K pixelshift DLP beamers hebben een input lag van rond de 40/60ms. Daarmee zijn dit niet voor alle spellen de ideale game beamers. De Optoma UHD40 heeft met een speciale game modus nog de minste lag rond 30ms en is daarmee het meest geschikt om in 4K te gamen.
HDMI standaarden
Om 4K content met HDR informatie kunnen leveren aan je beamer dien je te beschikken over aansluitingen op basis van de HDMI 2.0 standaard. Beschikt de speler over een HDMI 1.4 aansluiting dan werkt 4K tot 30Hz in SDR.
HDMI 1.4
- Tot 30Hz 4K in SDR
HDMI 2.0-2.0b
- Tot 50Hz 4K in HDR
- Statische HDR metadata
- Tot 18 Gbps
HDMI 2.1
- Tot 144Hz 4K in HDR
- Dynamische HDR metadata
- Tot 48 Gbps
HDMI kabels
Niet al te oude High Speed HDMI kabels kunnen op korte afstand doorgaans prima tot 18 Gbps doorgeven. Bij afstanden van meer dan 5 meter wordt dit lastiger en treden storingen eerder op: ruis, uitval of helemaal geen beeld.
Enkele voorbeelden maximale capaciteit budgetkabels:
3 meter HDMI kabel van de Action: 4K HDR @30Hz of 4K SDR @60Hz
7,5 meter HDMI kabel van de Action: 4K SDR @30Hz
Let vooral op de verpakking of er 18 Gbps staat aangegeven.
Glasvezel HDMI
Voor ruime en stabiele capaciteit over wat langere afstanden, bijvoorbeeld naar een beamer aan het plafond, kunnen ook fiber HDMI kabels worden gebruikt. Deze zetten het signaal in de connectors om naar licht en hebben geen last van signaalverlies. Ze kunnen in bijna iedere lengte worden geleverd. Dit is eigenlijk de beste optie wanneer je stabiel 4K HDR beeld naar je beamer wilt sturen.
Judder
Er zijn twee oorzaken waarom judder (schokkerig beeld) bij 4K opnieuw een probleem kan vormen.
- Vanwege de extra scherpte worden motion blurs ook scherper en daardoor valt schokkerigheid sneller op. Bij een goede 4K film is dit nadeel beperkt.
- De benodigde bandbreedte van 4K HDR in 60Hz stelt dus hoge eisen aan het afspeelbron en de kabels. Wanneer je een 24fps 4K op 60Hz afspeelt is dit geen probleem maar als de bandbreedte beperkt is (HDMI 1.4) en je niet hoger dan 30Hz kunt gaan ontstaat er 24Hz -> 30Hz judder. Dit kun je wel zien. Het is in die situatie van belang dat je beamer 24fps native kan afspelen om zo toch een juddervrije 4K ervaring te creëren.
Zie ook ons artikel over judder voor nog meer tips.
Laptop als 4K HDR speler
Als je een laptop zoekt om 4K HDR beeldsignaal naar een beamer te sturen let ook dan op het type-nummer HDMI aansluiting. Voor 4K HDR moet deze dus minimaal 2.0 zijn (18 Gbps).
De grafische kaart in een laptop zegt niet altijd alles over de capaciteit van de HDMI poort. Zo beschikken laptops met de veelgebruikte Intel UHD 620 chip, zoals Lenovo ideapad S540, soms wel en soms niet over zo’n poort.
Laptops met HDMI 2.1 aansluiting (48 Gbps) zijn inmiddels ook steeds meer te vinden o.a. in de series: Lenovo Legion, Asus ROG Strix/Zephyrus, HP Spectre x360, HP ZBook.
4K PRO UHD vs 4K
Beamer marktleider Epson heeft door technische beperkingen van de 3LCD techniek geen true 4K beamers maar een 2x pixelshift oplossing. DLP beamers met 4x pixelshift bieden daarentegen dus wél een echte 4K resolutie.
2x pixel shift vs 4x pixel shift
4K pixeltest
Professionele 4K projectors
In het duurdere segment zijn er verschillende technieken als SXRD, Laser en LCOS die met behulp van grotere chips een nog beter 4K beeld kunnen projecteren. Zo ontstaat er ruimte voor nog betere contrastwaarden, lichtopbrengst, kleurbereik, calibratie en bijvoorbeeld lens motoren.
Sony
De VPL serie van Sony voorziet in een reeks beamers op basis van de eigen SXRD technologie.
Achtergrond: 4K / Ultra HD / 2160p
Ultra HD en 4K
De standaard Ultra HD wordt met de minimale resolutie van 2160p bereikt. De aanduiding “4K” staat eigenlijk voor een iets bredere resolutie, maar wordt vandaag de dag ook voor 2160p gebruikt.
2160p Ultra HD = 3840 x 2160 pixels
2160p staat voor 4x Full HD (1920×1080). Op deze manier blijft de verhouding van Full HD 1080p (16:9) intact.
4K = 4096 x 2160 pixels
Oorspronkelijk staat ‘4K’ in de filmwereld voor 4096 x 2160 pixels (1.9:1). Dit is dus nog een reep in de breedte erbij ten opzicht van 2160p (zie rode vlak). Omdat deze ‘4K’ definitie in de buurt komt van 2160p (3840×2160) wordt deze lagere resolutie tegenwoordig toch gebruikt als ‘4K’. Bij professionele cinema beamers wordt met ‘4K’ vaker de ‘echte’ resolutie van 4096 x 2160 pixels bedoelt. Dit zorgt weleens voor verwarring maar het is niet aannemelijk dat hier nog verandering in komt, gezien de meeste fabrikanten 2160p apparatuur aanduiden met ‘4K’.
Zie ook
Uitgebreide technische info over 4K & HDMI:
- Wikipedia.org/wiki/4K_resolution
- Wikipedia.org/wiki/Ultra-high-definition_television
- Wikipedia.org/wiki/HDMI
- http://www.avsforum.com/-/optoma-brings-4k-uhd-masses-3-new-affordable-models.html
- http://www.avsforum.com/-/optoma-uhd60-uhd65-4k-uhd-hdr-dlp-projectors-now-available.html
- Optoma – Overzicht alle 4K beamers
- 4K-UHD.nl
- Coolblue – Alle 4K beamers
